νέμεση

νέμεση
η (Α νέμεσις, επικ. τ. νέμεσσις)
1. δίκαιη τιμωρία αξιόποινης πράξης, ποινή
2. η θεϊκή τιμωρός δύναμη, η θεϊκή οργή που πλήττει αυτόν που ασεβεί ή αδικεί, η θεία δίκη («μετὰ δὲ Σόλωνα οἰχόμενον ἔλαβεν ἐκ θεοῡ νέμεσις μεγάλη Κροῑσον», Ηρόδ.)
3. ως κύριο όν. Νέμεσις
θεότητα τής αρχαίας Ελλάδας, προσωποποίηση τής θεϊκής οργής, τιμωρός τής αλαζονείας και τών μεγάλων εγκλημάτων
αρχ.
1. αγανάκτηση για άδικη και κακή πράξη, κατάκριση, κατηγορία («νέμεσις δέ μοι ἐξ ἀνθρώπων ἔσσεται», Ομ. Οδ.)
2. δυσμένεια, έχθρα
3. η ποινική δίωξη και καταδίκη εναντίον κάποιου που παρέβη τους νόμους και κακούργησε
4. ο φόβος κάποιου μήπως παρεκκλίνει από τον νόμο ή από τον ηθικό κανόνα, («ἐν φρεσὶ θέσθε ἕκαστος αἰδῶ καὶ νέμεσιν», Ομ. Ιλ.)
5. αστρολ. ονομασία τού εβδόμου κλήρου, τού Κρόνου
6. (στους Πυθαγορείους) ονομασία τού αριθμού πέντε.
[ΕΤΥΜΟΛ. < δισύλλαβο θέμα νεμε- τού νέμω* (πρβλ. γένεσις). Η αρχική σημ. τής λ. «διανομή βάσει νόμιμης αρχής, εξουσίας» περιορίστηκε σε εκείνη τής απονομής δίκαιης τιμωρίας για αξιόποινη πράξη από τις αρμόδιες αρχές και εξελίχθηκε επί κακῴ στη σημ. «δυσμένεια, έχθρα αποστροφή για παράνομη ή ανήθικη ενέργεια». Η λ. έτσι χρησιμοποιήθηκε με αξία κοινωνική και αντικειμενική, σε αντιδιαστολή με τη λ. αἰδώς, που έχει υποκειμενική σημ. Η λ., τέλος, έλαβε στον Όμηρο και στους τραγικούς τη σημ. τής θεϊκής εκδίκησης και τιμωρίας και προσωποποιήθηκε].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • νέμεση — η 1. η δύναμη που τιμωρεί τους άδικους, θεία δικαιοσύνη. 2. ως κύρ. όν., Νέμεση θεά της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, προσωποποίηση της θείας δικαιοσύνης …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Αδράστεια — I Όνομα μυθολογικών προσώπων. 1. Νύμφη, κόρη του βασιλιά της Κρήτης Μελισσέα. Όταν η Ρέα θέλοντας να απαλλάξει τον νεογέννητο γιο της Δία από την τύχη των άλλων της παιδιών τον παρέδωσε στη Γαία, εκείνη τον μετέφερε στην Κρήτη, τον έκρυψε στο… …   Dictionary of Greek

  • αιδώς — Τεχνητή θεότητα, που την επινόησαν οι πρώτοι φιλόσοφοι, προσωποποίηση της συστολής και της ντροπής. Ήταν μια από τις Ώρες και είχε μητέρα τη Θέμιδα και αδελφές την Ευνομία, τη Δίκη, την Ειρήνη, τη Νέμεση κλπ. Ήταν μητέρα της Σωφροσύνης, τροφός… …   Dictionary of Greek

  • ανεμέσητος — ἀνεμέσητος, ον (Α) 1. εκείνος που δεν είναι δυνατόν να προκαλέσει τη νέμεση, μη αξιόμεμπτος, μη κατακριτέος 2. αυτός που δεν προκαλεί φθόνο, αβάσκαντος …   Dictionary of Greek

  • νέμεσις — Μυθολογική θεότητα, η οποία προσωποποιούσε και εκτελούσε τη θεϊκή εκδίκηση, κυρίως εναντίον κάθε είδους ανθρώπινης υπερβασίας ακόμα και της υπερβολικής ευτυχίας. Η δράση της Ν. συνδέεται με την ιδέα μιας ισορροπίας, η διατάραξη της οποίας… …   Dictionary of Greek

  • νέμεσσις — νέμεσσις, ἡ (Α) (επικ. τ.) βλ. νέμεση …   Dictionary of Greek

  • νυξ — Μυθολογικό πρόσωπο. Προσωποποίηση της νύχτας, ο Όμηρος την παριστάνει σαν μια δυνατή θεά που την τιμά ο Ζευς και η οποια αποκαλείται και δμήτρια, (= δαμάστρια των ανθρώπων) και αμβροσίη (= που αναζωογονεί τους ανθρώπους με τον ύπνο). Ο Ησίοδος… …   Dictionary of Greek

  • ύμνος — Ποιητικομουσική σύνθεση, της οποίας κεντρικό στοιχείο είναι –από αρχαιοτάτων χρόνων– η εξύμνηση, ακόμα και τελετουργική, των θεοτήτων, των ηρώων, των δυνάμεων της φύσης. Στην έννοια αυτή περιλαβαίνονται οι μαγικοί ύ. των πρωτόγονων λαών, οι… …   Dictionary of Greek

  • Αμβλάδα — Αρχαία πόλη της Πισιδίας, στα σύνορα μεταξύ Καρίας και Φρυγίας, αποικία των Λακεδαιμονίων. Ήταν ονομαστή για το κρασί της. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους έκοψε και νομίσματα που διασώθηκαν έως τις μέρες μας με παραστάσεις σχετικές με την Κυβέλη, τη… …   Dictionary of Greek

  • Ελλάδα - Θρησκεία — ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ Το περιεχόμενο της θρησκείας που επικράτησε στον ελλαδικό χώρο κατά την Παλαιολιθική εποχή δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί επακριβώς. Τα λιγοστά και δυσεξιχνίαστης σημασίας ευρήματα δεν βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”